انواع لباس کار ایمنی به عنوان تجهیزات فردی به شمار می روند. در محیط کار خطرات مختلفی وجود دارد که برخی از آن ها کم ریسک و برخی دیگر پرریسک هستند. اگر کارکنان از لباس مناسب استفاده نکنند قطعا مشکلات زیادی را در حین کار تجربه خواهند کرد. به طور مثال افرادی که در کارخانجات تولیدکننده مواد شیمیایی و صنعتی مشغول به کار هستند به هیچ عنوان نباید پوست آن ها با این مواد در تماس باشد. زیرا مشکلاتی از جمله سوختگی و التهابات را به وجود خواهد آورد. استفاده از انواع لباس کار ایمنی در محل کار، به یک قانون تبدیل شده که باید در تمام کارگاه ها، کارخانجات، سوله های صنعتی و غیره رعایت شود.
انواع لباس کار براساس نوع دوخت
- لباس کار یکسره یا یک تکه
ظاهر این لباس کار به صورت یکسره یا سرهمی است و بالا تنه و پایین تنه این لباس، به یکدیگر متصل شده است. این لباس به طور کامل بدن افراد را پوشش می‌دهد. از این رو به این پوشش، کاورال نیز گفته می شود. استفاده از لباس کار یکسره برای افرادی که تحرک زیادی دارند، گزینه مناسبی است. لباس‌های خلبانی، جوشکاری و دو بنده از انواع این لباسکار محسوب میشوند.
- لباس کار دو تکه
لباس کار دوتکه همان‌طور که از نامش مشخص است، به صورت دو تکه دوخته می‌شود. این لباس ایمنی شامل یک کت و یک شلوار یا به عبارت دیگر یک پیراهن و شلوار است. همچنین قسمت بالایی و پایینی این نوع لباس به صورت جدا از یکدیگر هستند. این لباس کار ایمنی با استفاده از پارچه‌های مختلف تولید و به بازار ارائه می‌شود. لباس ایمنی کاپشن و شلوار در انواع مختلفی مانند لباس ایران خودرویی، لباس کار معدن، لباس دو تکه نوار شبرنگ دار دسته‌بندی می‌شود. شلوار این لباس کار نیز در انواع کمرکش و دکمه‌ای به بازار عرضه می‌شود.
- کاپشن و شلوار
همان‌طور که گفته شد، کاپشن و شلوار از انواع لباس‌های دوتکه است. تنها تفاوت این لباس با نوع دو تکه، در این است که به جای پیراهن، از کاپشن برخوردار است.
- لباس کار دو بندی
لباس ایمنی دو بنده یا بیلرسوت به یک شلوار متصل می‌شود و آستین ندارد. این پوشش، حفاظت کمی برای افراد ایجاد می‌کند. لباس‌های دو بنده با استفاده از پارچه‌های مختلف و با رنگ‌های متنوع دوخته میشوند. این لباس فرم به آسانی پوشیده می‌شود و از جیب‌هایی برخوردار است که می‌توانید ابزارآلات مورد نیاز را در آن قرار دهید. این لباس برای کارگران، مهندسان، استادکاران و صنعتگران حرفه‌ای مناسب است. همچنین در مشاغلی همچون نجاری و تعویض روغنی کاربرد دارد.
- روپوش کار
روپوش کار برای افرادی که در درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها کار می‌کنند، مناسب است. لازم به ذکر است که استفاده از روپوش کار، ایمنی بالایی برای افراد ایجاد نمی‌کند و بیشتر به نظافت فردی کمک می‌کند. انواع روپوش کار نیز باتوجه به سایز و جیب، در مدل‌های گوناگونی تولید میشوند.
- جلیقه ایمنی
انواع جلیقه کار در انواع شبرنگ و خبرنگاری تولید و عرضه میشوند. جلیقه ایمنی شبرنگ برای مأمورین انتظامی، شهرداری و کارکنانی که در شب کار می‌کنند، مناسب است. همچنین استفاده از جلیقه خبرنگاری، موجب هماهنگی و ایجاد نظم تیم کارکنان می‌شود.
انواع لباس ایمنی کار براساس کاربرد
- لباس کار یکبار مصرف
لباس کار یکبار مصرف که با نام لباس کار نقاشی شناخته می شود معمولاً به صورت یکسره تولید می‌شود و قسمت‌های کفش، پایین تنه، بالاتنه، سر و گردن را می‌پوشاند. این لباس‌های کار، به صورت یکبار مصرف و با رنگ‌های روشن یا سفید عرضه میشوند. استفاده از این لباس برای کسانی که با چسب و رنگ کار می‌کنند، گزینه مناسبی است و از پاشش رنگ بر روی لباس کارکنان جلوگیری می‌کند و راحتی حین انجام نقاشی و رنگ‌کاری را برای افراد فراهم می‌کند.
- لباس کار جوشکاری
این لباس از درصد نخ بیشتری نسبت به لباس‌های دیگر برخوردار است و جنس آن ضخیم‌تر دوخته می‌شود. از این نوع لباس کار برای فرزکاری و جوشکاری استفاده می‌شود. لباس فرم‌های جوشکاری باید به صورت یکسره تولید شوند. زیرا فعالیت جوشکاری به گونه‌ای است که می‌تواند تمام اعضای بدن افراد را در معرض خطر قرار دهد. وجود جیب‌های بزرگ و اضافی، خطر اشتعال را برای کارکنان بالاتر می‌برد. به همین دلیل لباس های جوشکاری نباید هیچگونه جیب و ظریف کاری داشته باشد. لازم به ذکر است که جنس لباس‌های نسوز باید کتان یا جین باشد. استفاده از لباس کار لی یا جین در هنگام سوختگی، درصد سوختگی پایین‌تری را ایجاد می‌کند.
- لباس کار ضد رادیواکتیو و ضد اسید
لباس‌های ضد رادیواکتیو از جنسی تهیه میشوند که می‌توانند اشعه‌های مضر رادیواکتیو را برگشت دهند. همچنین لباس ایمنی در محیط اسیدی باید از جنس نسوز و بدون هیچگونه پارگی باشد. لازم به ذکر است که به دلیل وجود مواد خطرناک اسیدی، استفاده از دستکش ضد اسید و عینک ایمنی نیز ضرورت دارد.
- لباس کار مهندسی
لباس مهندسی یکی از محبوب‌ترین انواع این تجهیزات است. لباس‌های فرم مهندسی با استفاده از پارچه‌های گوناگون و در کیفیت‌های متنوع تولید میشوند. لباس کار مهندسی لازم است از پارچه‌ای تهیه شود که موجب حرکت جریان هوا بشود به همین دلیل این لباس‌ها اغلب از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه و پلی‌استر دوخته میشوند. لازم به ذکر است که لباس کار مهندسی به صورت یکسره و کاپشن و شلوار نیز تولید می‌شود. افرادی که از لباس‌های مهندسی استفاده می‌کنند، به این دلیل که فعالیت چندانی ندارند و بیشتر وظیفه نظارت را برعهده دارند، از نوع دو تکه این محصول استفاده می‌کنند. همچنین پس از انجام کار، می‌توان لباس را به آسانی تعویض کرد. برخی افراد این محصول را با نام لباس کار مدیریتی نیز می‌شناسند.
- لباس کار خلبانی
لباس‌های خلبانی به صورت یکسره دوخته میشوند و یک زیپ از قسمت تحتانی تا گلو در آن به کار رفته است. سرهمی بودن این لباس دلیل خاصی ندارد و طراحی آن تنها برای راحتی خلبانان است. معمولاً جنس آن‌ها فلامنت کجراه است. همان‌طور که از نام این محصول مشخص است، مورد استفاده خلبانان قرار می‌گیرد.
- لباس کار آتش نشانی
لباس کار آتش‌نشانی به دلیل حساسیت‌های شغلی کارکنان، ساختار پیچیده‌ای دارد. این لباس از شلوار و اورکت تشکیل شده است. لباس آتش‌نشانی نیز به صورت سرهمی و دو تکه در بازار موجود است. این لباس کار از موادی تشکیل می‌شود که به صورت دیرسوز یا نسوز عمل می‌کند و از سوختن بدن افراد در محیط شغلی جلوگیری می‌کند.
- لباس کار صنعتی
لباس‌های صنعتی باتوجه به محیط شغلی افراد و نوع فعالیت آن‌ها، در انواع مختلفی تولید میشوند. همان‌طور که می‌دانید کار در کارخانه‌های صنعتی دشواری‌های خاصی دارد. لباس کارهای صنعتی به طور معمول از جنس فیلامنت، کتان و یا لی دوخته میشوند. به طور مثال برای استفاده در صنایع غذایی، باید لباسی را انتخاب کنید که به صورت یکسره و ضد آب دوخته شده باشد. زیرا رعایت نکات و اصول بهداشتی در این محیط، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در مقابل امکان دارد که شما در یک صنایع نساجی مشغول به کار باشید. از این رو لباس فرم شما استفاده راحتی دارد و می‌توانید از نمونه‌های دو بنده یا دوتکه استفاده کنید. به طور کلی بسته به نوع کار شما، کارفرم باید مناسب‌ترین لباس کار را برای شما تعیین کند.
- لباس کار کارگری یا خدماتی
لباس کارگری یا خدماتی نوع دیگری از رایج‌ترین انواع این تجهیزات است. لباس کار خدماتی به صورت یک تکه و دو تکه به بازار عرضه می‌شود. انواع لباس‌های خدماتی در دو نوع بلوز و شلوار دکمه‌ای و کاپشن شلوار زیپی عرضه میشوند. توجه نمایید اگر لباس‌های کار به صورت دو تکه دوخته شوند، به دلیل تکاپوی زیاد کارکنان، ممکن است که بدن آن‌ها دچار آسیب شود.
انواع پارچه استفاده شده در لباس کار
- پارچه لباس کار تترون
پارچه تترون بیشتر در لباس‌هایی استفاده می‌شود که نیازی به مقاومت زیاد ندارند. این نوع پارچه نسبت به سایر پارچه‌ها از ضخامت کمتری برخوردار بوده و بیشتر در تولید پیراهن مردانه، روپوش‌های پزشکی و رستورانی کاربرد دارد.
- پارچه لباس کار ترگال
پارچه ترگال نیز بسیار شبیه پارچه تترون بود و تنها تفاوت آن‌ها در ضخامت بیشتر پارچه ترگال است. این میزان ضخامت موجب می‌شود پارچه از مقاومت خوبی برخوردار باشد و برای همین بیشتر در روپوش پزشکی، روپوش آزمایشگاهی، روپوش کارگاهی، لباس آشپزی و یونیفرم مدارس از آن استفاده می‌شود. با این حال اگر بخواهید پیراهن مردانه‌ای با ضخامت بیشتر داشته باشید، می‌توانید از این نوع پارچه استفاده کنید. توجه کنید که ویسکوز و پلی استر در تولید این پارچه نقش مهمی دارند.
- پارچه لباس کار فلامنت کجراه
پارچه فلامنت کجراه یکی از محبوب‌ترین نوع پارچه لباس کار در ایران به شمار می‌رود و تقریباً بیش از ۹۰ درصد تولیدات با این پارچه است. ضخامت بیشتر این نوع پارچه نسبت به دو نوع قبلی موجب می‌شود که از مقاومت خوبی برخوردار باشد. اما پارچه خنک و سبکی نیست و کیفیت آن بسته به وزن و میزان پلی استر استفاده شده، متنوع است.
- پارچه لباس کار کتان
پارچه کتان یکی از مقاوم‌ترین نوع پارچه بوده و در برابر حرارت بسیار مقاوم است. به همین دلیل اغلب در لباس کار جوشکاری، فرزکاری و کارهای سنگین استفاده می‌شود. این نوع پارچه به سه دسته کتان ۳۰ درصد، کتان ۷۰ درصد و کتان ۱۰۰ درصد تقسیم می‌شود و مسلم است که هر چه قدر درصد کتان بیشتر باشد، مقاومت و ضخامت پارچه نیز بیشتر خواهد بود.
استانداردهای جهانی تعیین کننده ویژگی لباس کار مناسب
- استاندارد لباس کار EN ISO 20471
استاندارد EN ISO 20471 مخصوص لباس‌هایی است که باید در شب به خوبی دیده شوند. طبق این استاندارد تمام نوارهای بازتاب‌دهنده نور (شبرنگ)، با توجه به توانایی بازتابنده در انعکاس نور، باید الزامات سطح 2 را داشته باشند (بالاترین سطح 3 است) و این استاندارد برای قابلیت دید بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. سطح محافظت هر لباس کار با برچسبی روی آن مشخص می‌شود. این لباس‌ها مخصوص افرادی است که در محیط‌های تاریک کار می‌کنند و یا محل کار آن‌ها به نحوی است که در مسیر رفت و آمد وسایل نقلیه قرار دارد و یا به هر علت دیگری باید کارکنان از فاصله مشخصی به خوبی دیده شود.
- استاندارد لباس کار EN 342
این استاندارد که مبدأ آن اتحادیه اروپا‌ست مخصوص محافظت از سرما طراحی شده است. برای تأمین حداکثر محافظت، لباس کار باید به نحوی طراحی و دوخته شده باشد که در اطراف مچ دست را محکم دربرگیرد و هیچ راه نفوذی نداشته باشد. در طراحی این لباس چند فاکتور در نظر گرفته می‌شود: مقدار عایق حرارتی (Y)، درجه نفوذ پذیری هوا (AP) و در صورت وجود، ضدآب بودن (WP).
- استاندارد لباس کار EN 343
اگر محیط کار شما به نوعی است که ناگزیرید در فضای باز و در شرایط آب و هوایی مختلف کار کنید، نقش این استاندارد در طراحی لباس شما بسیار پررنگ خواهد بود. EN 343 یک استاندارد اروپایی برای لباس‌های محافظ است. اگر می‌خواهید حتی در زیر باد و باران شدید با خیال راحت و بودن مزاحمت به کار خود ادامه دهید، به دنبال گواهینامه EN 343 باشید. در کنار نماد EN 343 دو مقدار خواهد دید که عدد اول ضد آب بودن و عدد دوم میزان نفوذپذیری هوا را در لباس نشان می‌دهد. هر دو عدد بین ۱ و ۳ قرار دارند که یک نشان‌دهنده کم‌ترین میزان مقاومت و سه نمایان‌گر حداکثر محافظت است.
- استاندارد لباس کار EN ISO 11611
این استاندارد که مخصوص لباس‌های جوشکاری و فرآیندهایی است که تماس حداقلی با آتش و جرقه‌ها الکتریکی را دارند، از کارکنان در مقابل ذرات کوچک فلزات مذاب، جرقه‌های کوچک آتش و تماس کمتر از دو ثانیه با آتش و حرارت بالا محافظت می‌کنند. این استاندارد دارای دو سطح ۱ (پایین‌ترین سطح محافظت) و سطح ۲ (بالاترین محافظت) است.
- استاندارد لباس کار EN ISO 11612
از ویژگی‌های لباس کار مناسب می‌توان به میزان مقاومت آن در برابر گرما و شعله‌های آتش اشاره کرد. این استاندارد، لباس کار ساخته شده از پارچه‌ای انعطاف‌پذیر را توصیف می‌کند که برای محافظت از بدن کارکنان (به جز سر و دست‌ها) در برابر گرما و یا شعله‌های آتش طراحی شده است.
- استاندارد لباس کار EN ISO 15797
استاندارد لباس کار EN ISO 15797، در حقیقت میزان مقاومت لباس کار در برابر شستشوهای صنعتی و خشک کردن را نشان می‌دهد.
- استاندارد لباس کار UV Standard 801
این استاندارد منحصرا برای محافظت پوست از اشعه مضر خورشید در لباس کار مورد استفاده قرار می‌گیرد. به افرادی که بیشتر کار آن‌ها در فضای باز و زیر نور خورشید صورت می‌گیرد، توصیه می‌شود این استاندارد لباس کار را در طراحی لباس خود در نظر بگیرند.
سخن پایانی:
لباس ایمنی در محیط کار، به دلیل حفاظت جان کابران در برابر خطرات بهداشتی و ایمنی، بسیار حائز اهمیت است و جزء تجهیزات محافظت شخصی محسوب می شود. همچنین احتمال آسیب، بیماری و مشکلات حقوقی را کاهش می دهد و یک محیط کار امن و بدون آسیب را برای همه تضمین می کند.
منبع:
آشنایی با انواع لباس کار و کاربردهای آن، لباس کار ارزان و باکیفیت
https://tarrahandookht.ir/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8/