در محیط‌های کاری که خطرات متعددی پاها را تهدید می‌کنند، انتخاب لوازم ایمنی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. کفش‌های ایمنی با ساختاری محکم و زیره‌ای قدرتمند، حفاظی قابل اعتماد برای پاها در برابر خطرات مختلف مانند سقوط اشیاء، لغزش، مواد شیمیایی و برق گرفتگی، بشمار می روند. از طرفی زیره کفش ایمنی، نقشی کلیدی در حفظ سلامتی و امنیت پاها ایفا می‌کند که این بخش از کفش با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، وظایف مهمی را بر عهده دارد.
کفش ایمنی معمولاً ضخیم‌تر و محکم‌تر از کفش‌های معمولی است و در مشاغلی مانند آتش نشانی، حفاری و جوشکاری و غیره کاربرد وسیعی دارد. این کفش ضد لغزش است تا اگر زمین خیس یا پر از روغن باشد، پا دچار لغزش نشود. در کل کفش ایمنی طوری طراحی شده تا پای کسی که آن را می‌پوشد در محیط‌های خطرناک و سخت کاری ایمن باشد. از اجزای اصلی کفش ایمنی می توان به سرپنجه، زیره و رویه اشاره کرد که در ادامه به معرفی زیره کفش پرداخته می شود.
زیره کفش ایمنی یکی از مهمترین بخش‌های این کفش محسوب می شود که نقش محافظتی و عملکردی مهمی را ایفا می‌کند. زیره کفش ایمنی باید از موادی ساخته شود که در برابر ضربات، سایش و مواد شیمیایی مقاوم باشد. همچنین باید دارای ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، چسبندگی و عایق حرارتی باشد. انتخاب زیره کفش ایمنی مناسب باتوجه به نوع فعالیت و شرایط محیط کار بسیار مهم است. به‌عنوان مثال، کارگرانی که در محیط‌های صنعتی کار می‌کنند باید از کفش‌هایی با زیره فلزی یا فایبرگلاس استفاده کنند تا از پاهای خود در برابر ضربات شدید محافظت کنند. همچنین، کارگرانی که در محیط‌های شیمیایی کار می‌کنند باید از کفش‌هایی با زیره لاستیکی یا پلی‌یورتان استفاده کنند تا از پاهای خود در برابر مواد شیمیایی مضر محافظت کنند. کارمندانی که نیاز به پیاده روی یا ایستادن به مدت زیاد در طول روز دارند باید از کفش کار با زیره طبی استفاده کنند.
انواع زیره کفش ایمنی
- زیره کفش پلی یورتان (PU)
از ویژگی های این زیره می توان به راحتی، چگالی پایین که سبب سبکی کفش می شود، دوام و قیمت مناسب اشاره کرد. پلی یورتان به زیره هایی گفته می شود که با ترکیب دو ماده پلی ال و ایزوسیانات که موادی بسیار نرم هستند، تولید می شوند. کفش هایی که از این زیره بهره برده اند، برای استفاده طولانی مدت بسیار مناسب هستند. از دیگر ویژگی های این زیره می توان به انعطاف پذیری بالا، عایق حرارتی و دوام بسیار بالا در مقابل شکستن، اشاره کرد. همچنین این زیره مقاومت بالایی نیز در برابر لغزش و رطوبت دارد.
- زیره کفش پی وی سی (PVC)
زیره پی وی سی یک عایق بسیار خوب برای انواع کفش های ایمنی محسوب می شود که به راحتی قابل تبدیل شدن به شکل های مختلف است. زیره پی وی سی (PVC) ذاتا سخت بوده و با اضافه کردن برخی مواد می توان آن را نرم کرد. از ویژگی های این زیره می توان به وزن سبک و قیمت مقرون به صرفه آن اشاره کرد که باعث شده طرح های متنوعی از این جنس در بازار موجود باشد. علاوه بر آن این زیره مقاومت بالایی در مقابل شکستن دارد ولی در دماهای پایین و مناطق زمستانی درصد شکنندگی آن کمی بالاتر می رود.
- زیره کفش ترمو (Thermo)
این نوع زیره ها در برابر لغزش و سایش بسیار مقاوم هستند و این امکان را می دهد که به راحتی روی سطوح لغزنده قدم بزنید. به دلیل عایق حرارتی بودن، برای استفاده در تابستان و زمستان بسیار مناسب است. از مزایای این زیره می توان به مقاومت بالا در برابر شکستن و چگالی متوسط آن که سبب سبک شدن آن می شود، اشاره کرد.
- زیره کفش تی پی یو (TPU)
زیره های کفش تی پی یو در برابر لغزش و سایش بسیار مقاوم هستند، استحکام بالایی دارد و در عین حال بسیار انعطاف پذیرند. تی پی یو ترموپلاستیک الاستومتری بر پایه پلی یورتان است. به همین دلیل بیشتر برای تولید زیره کفش ایمنی استفاده می شود. این زیره در حالت کلی شفاف و بدون رنگ است و همین ویژگی باعث می شود تا تولیدکنندگان کفش آن را با رنگ کفش مورد نظر خود تولید کنند. بدین ترتیب رنگ های مختلفی از این زیره در بازار موجود است.
- زیره کفش لاستیکی (Rubber)
این نوع زیره علاوه بر استحکام بالا، قدرت انعطاف پذیری چشم گیری دارد که همین ویژگی باعث می شود از آن در ساخت کفش های کوهنوردی بیشتر استفاده شود. زیره کفش لاستیکی در برابر آب نیز مقاومت خوبی از خود نشان می دهد و نسبت به دیگر زیره ها وزن بیشتری دارد. زیره کفش ایمنی Rubber ممکن است به دلیل اصطکاک لاستیک با سطح، در هنگام راه رفتن روی سطح صاف و صیقلی، صدا تولید کند که این اتفاق طبیعی است.
- زیره کفش ایمنی چرمی
زیره کفش ایمنی چرمی قدیمی ترین و معتبرترین انواع زیره کفش ایمنی است که از گذشته تاکنون به طور مرتب مورد استفاده قرار گرفته شده است. امروزه زیره کفش ایمنی چرمی جزو صنایع دستی است. این کفی ها به دلیل اینکه کاملا طبیعی و دست ساز هستند کیفیت و دوام بالایی دارند. زیره کفش ایمنی چرمی معمولا در کفش های دست ساز استفاده می شود. این کفی به دلیل طبیعت طبیعی خود در جذب عرق پا بسیار خوب عمل می کند و گرمای کفش را در تابستان جذب کرده و پا را خنک نگه می دارد. لازم به ذکر است که کفش ایمنی با زیره چرمی در زمستان قابل پوشیدن نیست زیرا تمام آب بیرون کفش را به خود جذب می کند.
ویژگی های زیره کفش ایمنی
- مقاومت بالا در برابر سایش: با داشتن این ویژگی، شما می‌توانید تا مدت‌ها از کفش کار در محیط‌های کارگاهی مختلف استفاده کنید.
- ایجاد اصطکاک زیاد: اگر زیره کفش اصطکاک زیاد ایجاد کند، می‌توانید به راحتی بر روی سطوح لیز حرکت کنید و سر نخورید.
- دارای وزن کم: اگر زیره کفش بیش از حد سنگین باشد، شما نمی‌توانید راحت و سریع گام بردارید.
- مقاوم در برابر شکستن: یکی از ویژگی‌های بهترین زیره کفش کار این است که در برابر شکستن یا ترک خوردن مقاوم باشد؛ به این ترتیب در زمان راه رفتن یا در دماهای پایین، دچار مشکل نخواهید شد.
- داشتن قیمت مناسب: اگر زیره کفش کار از مواد گرانی ساخته شده باشد، قیمت کفش ایمنی هم افزایش پیدا می‌کند.
- داشتن سازگاری مناسب با دما: بهترین زیره کفش باید در فصل تابستان استحکام خود را حفظ کند و شل نشود. همچنین در زمستان هم باید در برابر سفت یا سخت شدن مقاوم باشد تا دچار شکستگی نشود.
- عایق بودن: بسته به نوع کاربرد کفش ایمنی، زیره آن باید در برابر نفوذ آب یا حرارت مقاومت بالایی از خود نشان دهد.
سخن پایانی:
زیره کفش ایمنی از جمله مهمترین قسمتهای یک کفش ایمنی بشمار می رود که می‌تواند علاوه بر جلوگیری از سر خوردن افراد، مانع از ایجاد پادرد یا کمردرد شود و بسیاری از آسیب‌ها را دفع کند. در بازار انواع مختلفی از زیره کفش ایمنی قابل دسترسی است که هر کدام با ویژگی‌‌ها و کاربردهای خاص خود دسته بندی می شوند. انتخاب و خرید این محصول نیازمند آگاهی کامل از مشخصه ها و خصوصیات هر کدام از آن‌ها است. از مهم ترین نکاتی که باید در هنگام خرید زیره کفش ایمنی به آن توجه کرد، جلوگیری از وجود شکستگی یا ترک خوردگی در آن است. از آنجایی که زیره کفش دائما در حال تماس با زمین بوده، می‌بایست دارای مقاومت بالایی باشد. در نتیجه بهتر است برای انتخاب بهترین زیره به نوع کار، فصل و محیط کاری خود دقت نمایید.
منبع: