کفپوش‌های عایق برق به‌منظور ایمنی و جلوگیری از تماس مستقیم با جریان‌های الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع کفپوش‌ها نقش حیاتی در حفاظت افراد در برابر خطرات ناشی از شوک‌های الکتریکی ایفا می‌کنند. از این رو، در محیط‌های صنعتی، تأسیسات برق و حتی در برخی کاربردهای خانگی، نصب این کفپوش‌ها ضروری است. کفپوش‌های عایق برق با مواد خاصی تولید می‌شوند که قادر به مقاومت در برابر ولتاژهای مختلف هستند و می‌توانند از عبور جریان الکتریسیته جلوگیری کنند.
انواع کفپوش های عایق برق
کفپوش‌های عایق برق معمولاً از موادی ساخته می‌شوند که قابلیت عایق‌بندی در مقابل جریان الکتریکی را دارند. بسته به نیاز و میزان فشار و ولتاژ برق در محیط مورد نظر، انواع مختلفی از کفپوش عایق برق وجود دارد. در زیر به بررسی انواع کفپوش عایق برق بر اساس فشار ضعیف، متوسط و قوی می‌پردازیم:
۱. کفپوش عایق برق برای فشار ضعیف
این نوع کفپوش عموماً برای فشارهای الکتریکی پایین‌تر استفاده می‌شود. معمولاً این کفپوش‌ها از موادی مانند پلاستیک و رویه‌های عایق‌بندی شده ساخته می‌شوند که جریان الکتریکی را عایق می‌کنند.
۲. کفپوش عایق برق برای فشار متوسط
این نوع کفپوش برای محیط‌هایی با فشارهای الکتریکی متوسط استفاده می‌شود. موادی مانند لایه‌های عایقی متعدد، لایه‌های فوم و مواد عایق‌بندی شده به کار می‌روند تا از نفوذ جریان الکتریکی جلوگیری کنند.
۳. کفپوش عایق برق برای فشار قوی
این نوع کفپوش معمولاً برای محیط‌های با فشارهای الکتریکی بالا استفاده می‌شود. این کفپوش‌ها از مواد عایقی با کیفیت بالا مانند گونی، رویه‌های عایق بندی شده متعدد و لایه‌های مختلف عایق‌بندی شده تشکیل شده‌اند تا از خطرات ناشی از جریان الکتریکی بزرگ جلوگیری کنند.
ویژگی کفپوش عایق برق
- دارای خاصیت خود خاموش‌شوندگی برای جلوگیری از گسترش حریق
- مقاوم در برابر آب، روغن و شوینده‌ها که طول عمر و دوام بیشتر کفپوش را تضمین می‌کند
- سطح رویه برجسته و ضدلغزش برای افزایش ایمنی و جلوگیری از حوادث ناشی از سرخوردن
- بدون استفاده از مواد پایه کربنی که آن را دوستدار محیط‌زیست می‌سازد
- قابلیت استفاده برای هر دو نوع ولتاژ متناوب و مستقیم که کاربرد گسترده‌ای را فراهم می‌آورد
- مقاوم در برابر پارگی و خراش که موجب کارایی و طول عمر بالاتر کفپوش می‌شود
کاربرد کفپوش عایق برق
این کفپوش‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان، در محیط‌های مختلفی که نیاز به ایمنی بالایی دارند، استفاده می‌شوند و به جلوگیری از حوادث و خطرات الکتریکی در موارد ذیل کمک می‌کنند.
- جلوی پست‌های برق فشارضعیف، متوسط و قوی
- جلوی کنترل پنل‌ها
- شبکه‌های توزیع برق
- تابلوهای اتاق کنترل
- اتاق‌های ولتاژ قوی
- اتاق‌های ولتاژ ضعیف
- اتاق‌های ولتاژ متوسط تا 20 کیلوولت
استاندارد های کفپوش عایق برق
استانداردهای کفپوش عایق برق معمولاً توسط سازمان‌ها و مؤسسات مختلفی تعیین می‌شوند که به منظور اطمینان از ایمنی و کارایی این محصولات در مقابل خطرات الکتریکی ارائه می‌شوند. در زیر، چندین استاندارد معتبر بین‌المللی و ملی برای کفپوش عایق برق آورده شده است:
– IEC 61111 (IEC – International Electrotechnical Commission): این استاندارد بین‌المللی برای کفپوش‌های عایق برق استفاده می‌شود و مشخصات و روش‌های آزمایش آنها را تعیین می‌کند. این استاندارد معمولاً برای کفپوش‌های عایق برق با ولتاژهای ۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ ولت و مقاومت الکتریکی مشخص شده است.
– ASTM D178 (ASTM – American Society for Testing and Materials): این استاندارد آمریکایی برای کفپوش‌های عایق برق در شرایط مختلف استفاده می‌شود و شامل مشخصات فیزیکی، مقاومت الکتریکی، و خواص مکانیکی است.
– IEEE 516 (IEEE – Institute of Electrical and Electronics Engineers): این استاندارد برای تعیین مواد عایق برق در سیستم‌های توزیع و انتقال برق استفاده می‌شود و شامل نیازها و آزمون‌های مربوط به عایق‌ها، شیوه‌های آزمون، و شرایط آزمون است.
– IS 15652 (Bureau of Indian Standards): این استاندارد هندی برای کفپوش‌های عایق برق استفاده می‌شود و مشخصات فیزیکی، مقاومت الکتریکی، و خواص مکانیکی را تعیین می‌کند.
– BS 921 (British Standards Institution): این استاندارد بریتانیایی برای کفپوش‌های عایق برق استفاده می‌شود و شامل مشخصات و آزمون‌های عملکردی، فیزیکی و الکتریکی است.
به علاوه، در هر کشور ممکن است استانداردهای ملی و صنعتی دیگری برای کفپوش عایق برق وجود داشته باشد که معمولاً توسط سازمان‌های مرتبط مشخص می‌شوند. همچنین، برای استفاده از کفپوش عایق برق، مطمئن شوید که محصول از استانداردهای معتبر و مناسب برخوردار باشد و با مشاوره متخصصان و تکنیسین‌های مجرب انتخاب و نصب شود.
نحوه کار با کفپوش عایق برق
کفپوش عایق برق باید در مکان هایی که پرسنل بصورت ایستاده مقابل تجهیزات برق مشغول به کار هستند مورد استفاده قرار گیرد. افرادی که در معرض خطر هستند باید روی کفپوش عایق برق قرار بگیرند تا از آنها در مقابل شوک های الکتریکی که از طریق پا و اتصال به زمین ایجاد می شود محافظت شود. به عبارت دیگر برق گرفتگی زمانی اتفاق می افتد که شخص به عنوان قسمتی از مدار الکتریکی، جریان برق را از خود عبور دهد و هنگامی که کفپوش لاستیکی عایق برق در زیر پای شخص، این مدار الکتریکی را قطع می نماید عملاً جریان برق قادر به عبور از بدن نیست و به این ترتیب از جان انسان در برابر برق گرفتگی، سوختگی های شدید و حتی فوت ناشی از برق گرفتگی محافظت می شود.
نکات مهم برای استفاده از انواع کفپوش عایق برق
نگهداری و استفاده صحیح از کفی های عایق برق با توجه به ضخامت و ولتاژ، به منظور افزایش طول عمر و اطمینان از ادامه عملکرد و تامین سطوح عایق مورد نیاز، حیاتی است. هنگام نگهداری یا حمل و نقل این تجهیزات باید دقت زیادی لحاظ شود. به این معنا که نباید کفپوش را خم کرده و یا به هر طریقی باعث تغییر شکل آن شوید.
مطابق با استاندارد ملی کفپوش عایق برق، تجهیزات نباید در نزدیکی منابع گرمای بیش از حد یا در معرض نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی نگهداری یا استفاده شوند. دمای مناسب برای نگهداری آنها بین 10 تا 21 درجه سانتی گراد است.
همچنین هنگام استفاده و نصب کفپوش عایق، ابتدا باید یک بازرسی بصری انجام شود. اگر کفی ها کثیف هستند، باید با آب و صابون تمیز شوند و سپس با رعایت دمای عملیاتی که قبلا ذکر شد، خشک شوند. به یاد داشته باشید که دمای کارکرد ایده آل بین منفی 40 درجه سانتیگراد تا 55 درجه سانتیگراد است. پس انواع کفپوش عایق تابلو برق، نباید با هیچ محصول شیمیایی تماس داشته باشند؛ زیرا این امر می تواند به لاستیک آسیب برساند. هنگام نصب کفی ها، آنها را روی یک کف صاف تمیز و بدون عناصر تهاجمی قرار دهید.
پس از نصب، بررسی کفپوش عایق برق به صورت دوره باید شود و اگر کفپوش ها به مدت 12 ماه آزمایش الکتریکی نشده اند، نباید از آنها استفاده شود. به طور معمول، کفپوش های کلاس 1، 2، 3 و 4 باید هر 12 ماه یکبار مطابق با استاندارد IEC 61111 آزمایش شوند. در مقابل یک بازرسی در مورد ابعاد رول عایق برق با کلاس 0 و ولتاژ پایین بسته به شرایط استفاده در یک سال گذشته، کافی است.
سخن پایانی:
کفپوش عایق الکتریکی جزء تجهیزات حفاظت فردی با یک لایه کف لاستیکی ویژه با خواص ضد الکتریسیته عالی است که برای تابلوهای برق، تیرهای برق و ایستگاه های فشار قوی استفاده می شود. این کفپوش های عایق الکتریکی از اپراتورها یا کارگران بخش تعمیر و نگهداری و تعمیرات برق در برابر برق گرفتگی و برق گرفتگی احتمالی محافظت می کند.
منبع:
https://vistaafrand.com/products/kafpoosh/electrical-insulation/