ماسک های ایمنی از جمله تجهیزات ایمنی است که در محیط‌های خاص باید مورد استفاده قرار بگیرد. هدف از استفاده از ماسک های ایمنی این است که دستگاه تنفسی از آسیب‌های مختلف در امان بماند. در بسیاری از شغل‌ها دستگاه تنفسی در معرض آلودگی‌های مختلفی از جمله، آلودگی ناشی از گرد و گازهای شیمیایی، بخارها و دودهای سمی حاصل از مواد و غیره قرار می‌گیرد. به همین دلیل کارکنان این نوع مشاغل حتما باید پیش از ورود به محیط کار از ماسکهای ایمنی استفاده کنند. برای نمونه آتش نشانان برای اطفا حریق هنگام ورود به محیط‌های پر از دود، به دلیل کمبود اکسیژن کافی و همچنین تولید گازها و بخارهای سمی حاصل از مواد، از ماسک و دیگر دستگاه‌های تنفسی استفاده می‌کنند. برای دیگر مشاغل از جمله؛ معادن، فعالیت در زیرزمین و چاه‌ها، مشاغلی که با مواد شیمیایی سروکار دارند، استفاده از ماسک ایمنی یک نیاز ضروری است. البته انواع ماسک ها باید با توجه به نوع شغل و کاربردی که از آن انتظار می رود، استفاده شود.
انواع فیلتر ماسکهای ایمنی
ماسکهای بیشتر در دو دسته کلی ماسک نیم صورت و ماسک تمام صورت تقسیم می‌شوند که ماسک نیم صورت، تنها ناحیه دهان و بینی را پوشش می‌دهد. هنگام خرید فیلتر ماسک، حتماً مطابقت آن با ماسک ایمنی مورد نظر را بررسی نمایید. در ادامه به بررسی انواع فیلتر ماسکهای ایمنی پرداخته می شود.
- فیلترهای کربن فعال:
در این نوع فیلترها از کربن فعال استفاده می‌کنند. ماده متخلخلی که می‌تواند گازها و بخارات مختلف را جذب کند. فیلترهای کربن فعال در برابر ترکیبات آلی مانند حلال‌ها، آفت کش‌ها و دود موثر هستند. با این حال، آنها در برابر ترکیبات معدنی مانند آمونیاک، کلر و سولفید هیدروژن بسیار کارآمد نیستند. فیلترهای کربن فعال نیز طول عمر محدودی دارند و باید مرتباً تعویض شوند.
- فیلترهای ذرات:
این فیلترها از مکانیسم مکانیکی یا الکترواستاتیکی برای جذب ذرات جامد یا مایع مانند گرد و غبار، گرده، باکتری‌ها و ویروس‌ها استفاده می‌کنند. فیلترهای ذرات بر اساس راندمان فیلتراسیون آنها از P1 (کم) تا P3 (بالا) طبقه بندی می‌شوند. این نوع فیلترها برای محافظت در برابر عوامل بیولوژیکی مانند سیاه زخم و ریسین مفید هستند. با این حال، آنها در برابر گازها و بخارات محافظت نمی‌کنند.
- فیلترهای ترکیبی:
این نوع فیلترها، فیلترهای کربن فعال و ذرات را در یک واحد ترکیب می‌کنند. فیلترهای ترکیبی طیف وسیعی از محافظت در برابر ذرات و گازها را ارائه می‌دهند. با این حال، آنها همچنین سنگین‌تر و گران‌تر از فیلترهای تک نوع هستند.
- فیلترهای گاز اسیدی:
فیلترهای گاز اسیدی از یک واکنش شیمیایی برای خنثی کردن گازهای اسیدی مانند دی اکسید گوگرد و کلرید هیدروژن استفاده می‌کنند. فیلترهای گاز اسیدی برای محیط‌هایی با غلظت بالای گازهای اسیدی، انتخاب بسیار مناسب هستند.
- فیلترهای گاز قلیایی:
فیلترهای گاز قلیایی از یک واکنش شیمیایی برای خنثی کردن گازهای قلیایی مانند آمونیاک و آمین‌ها کاربرد دارند. فیلترهای گاز قلیایی برای محیط‌هایی با غلظت بالای گازهای قلیایی مناسب هستند.
- فیلترهای بخار جیوه:
این فیلترها از یک واکنش شیمیایی برای جذب بخار جیوه استفاده کرده که بسیار سمی است و حذف آن دشوار می‌باشد. فیلترهای بخار جیوه برای محیط‌های دارای آلودگی جیوه مناسب هستند.
- فیلترهای ذرات رادیواکتیو:
فیلترهای ذرات رادیواکتیو از یک پوشش مخصوص برای جلوگیری از ذرات رادیواکتیو مانند ید-131 و سزیم-137 استفاده می‌کنند. فیلترهای ذرات رادیواکتیو برای محیط‌هایی با تشعشعات هسته‌ای مناسب هستند.
انواع فیلتر های ماسک های ایمنی از نظر شکل ظاهری
- فیلتر پیچی:
این فیلتر ها دارای شکل ظاهری استوانه ای بوده و بصورت پیچی به ماسک های نیم صورت و تمام صورت تک فیلتر متصل می شوند.
- فیلتر های چفتی ( کارتریج):
این فیلتر ها در بسته های دو عددی عرضه می شوند و دارای شکل ظاهری مکعبی بوده و بصورت چفتی یا خاری به ماسک های نیم صورت و تمام صورت دو فیلتر متصل می شوند و بر خلاف فیلتر ها، کارتریج ها قابلیت متصل شدن به ماسک هایی غیر از برند خود را ندارند. دو دلیل که باعث می شود استفاده از ماسک های دو فیلتر راحت تر از ماسک های تک فیلتر باشد:
- تنفس پذیری راحت تر بدلیل دو برابر شدن جریان ورودی هوا
- توزیع برابر فشار و وزن فیلتر در ماسک
در ماسک های دو فیلتر تنفس پذیری راحت تر از ماسک های تک فیلتر می باشد. زیرا دو برابر بیشتر از ماسک های تک فیلتر عبور هوا جریان دارد و مقاومت تنفسی در آن کمتر است.
تعاریف رنگبندی فیلتر ها بر اساس نوع آنها
حرف A که با نماد رنگ قهوه ای بر روی برچسب مشخص شده است نشان دهنده این است که این فیلتر جاذب گازها و بخارات آلی با نقطه جوش بیش از ۶۵˚C می‌باشد.
حرف B با نماد رنگ خاکستری، نشان دهنده این است که این فیلتر جاذب گازها و بخارات غیر آلی مانند (HCl-Cl2-H2S) می‌باشد.
حرف E با نماد رنگ زرد، نشان دهنده ظرفیت جذب متوسط برای گازهای سولفور دی اکسید، هیدروژن کلرید بوده است.
حرف K با نماد رنگ سبز، نشان دهنده ظرفیت جذب متوسط در برابر آمونیاک می‌باشد. همچنین اندیس عدد ۲ در کنار این حروف به این منظور است که ظرفیت جذب آنها متوسط باشد.
حرف P3 با نماد رنگ سفید، نشان دهنده این است که فیلتر جاذب ذرات می‌باشد و عدد ۳ کنار حرف نشان دهنده ظرفیت جذب بالای این لایه از فیلتر است.
حرف CO با نماد رنگ سیاه، نشان دهنده این است که فیلتر جاذب دی اکسید کربن می‌باشد.
حرف HGP3 با نماد رنگ قرمز – سفید نشان دهنده این است که فیلتر جاذب بخارات جیوه می‌باشد.
حرف NOP3 با نماد رنگ آبی – سفید نشان دهنده این است که فیلتر جاذب گازهای نیترو و گروه های NO دار می‌باشد.
نکات ضروری در هنگام انتخاب فیلتر ماسک های ایمنی
- نوع و غلظت آلاینده ها در محیط
- مدت و دفعات قرار گرفتن در معرض آلاینده ها
- سازگاری فیلتر با ماسک
- تاریخ انقضا و شرایط نگهداری فیلتر
- هزینه و در دسترس بودن فیلتر
همچنین باید قبل از استفاده از هر فیلتر، دستورالعمل‌ها و مشخصات شرکت تولید کننده را در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که هیچ فیلتری نمی‌تواند 100٪ محافظت در برابر همه آلاینده‌ها را ایجاد کند. همیشه باید دستورالعمل‌ها و مقررات ایمنی را برای محل کار یا موقعیت خود نیز دنبال کنید. قیمت خرید فیلتر ماسک شیمیایی نسبت به کاربرد آنها، هزینه‌ای کاملاً به صرفه‌ای است.
نکات مهم در بررسی و استفاده از فیلترها
فیلتر ماسکهای ایمنی را برای بررسی جدا کنید: این مرحله را قبل از اینکه فیلتر را دور بریزید، انجام دهید. فیلتر ها را نمی توان تمیز کرد، اما در صورت لزوم می توان آنها را دوباره استفاده یا جایگزین کرد.
با حلال ها را تمیز نکنید : از یک شوینده ملایم با کمی ضدعفونی کننده و آب گرم استفاده کنید، آن را بشویید و در هوا خشک کنید. ماسک ها نیز نیاز به تمیز کردن دارند. شما می توانید از دستمال مرطوب یکبار مصرف برای این کار استفاده کنید. فقط مطمئن شوید که آنها حاوی الکل نیستند.
دور از گرد و غبار، نور خورشید، گرما، سرمای شدید، رطوبت، مواد شیمیایی یا دود اگزوز نگهداری کنید : وقتی از ماسک تنفسی استفاده نمی کنید، فیلتر ماسک را خارج و در یک کیسه در بسته نگهداری کنید. زیرا آنها باید همیشه تمیز و خشک نگه داشته شوند. بدین ترتیب، عمر فیلتر را با دور نگه داشتن آن از مناطق آلوده افزایش دهید.
تعیین برنامه تعویض : فیلترهای خود را مطابق دستورالعمل سازنده تعوض کنید. بر اساس آلاینده هایی که با آن ها کار می کنید، همچون غلظت، دفعات و طول مدت استفاده، دما و رطوبت محل کار و هر گونه مواد شیمیایی که می تواند در طول عمر فیلتر اختلال ایجاد کند، برنامه ای تنظیم کنید.
بازرسی، ثبت و آزمایش : مهم است که تجهیزات و فیلتر ماسک ایمنی خود را بازرسی کنید و مطمئن شوید که همه چیز در شرایط مطلوب قرار دارد و آسیبی ندیده است.
زمان مناسب برای تعویض فیلترها
هنگامی که تنفس با ماسک برای شما مشکل می شود، زمان آن رسیده است که فیلتر ماسک خود را تعویض کنید.
پیشنهاد می شود که یک برنامه تعویض بر اساس استاندارد های OSHA یا محاسبات و زمان بندی های رایج ایجاد فرمایید. هنگامی که فیلترها حس بویایی یا چشایی بخارات همانند حلال ها در شما ایجاد کنند به این معنی است که موقع تعویض آن شود زیرا محتویات فیلترها تمام شده است.
باید در صورت بوییدن یا چشیدن مزه مواد شیمیایی یا حتی احساس سوزش ناشی از آن ها، سریعا محل آلوده را ترک کنید و بلافاصله فیلتر ماسک ایمنی خود را تعویض کنید و در نهایت قبل از بازگشت از محل کار از غیر قابل نفوذ بودن ماسک خود اطمینان حاصل فرمایید.
سخن پایانی:
استفاده از انواع ماسک فیلتر دار صنعتی در محیط های صنعتی و به ویژه محیط هایی که دارای ذرات و بخارات شیمیایی و سمی هستند، ضروری می باشد. برای انتخاب ماسک مناسب، آگاهی داشتن از ویژگی ها و کاربردهای آن ها مهم است. لذا باید در خرید ماسک دقت لازم را به خرج دهید و از رعایت تمام اصول و استانداردهای مورد نیاز در محصول خریداری شده اطمینان حاصل کنید.
منبع:
https://imenkosta.com/product-category/respiratory-protection/mask-filter/